Sunday 11 August 2019

THE HINDU VOCABULARY (FAQ SECTION): 11 AUGUST 2019



TOPIC 1 – NOW, A CURRENCY WAR

  1. Accuse = आरोप लगाना / दोषारोपण करना / दोषी ठहराना 
  2. Administration = प्रशासन / प्रबंधन 
  3. Boost = प्रोत्साहन / बढ़ावा 
  4. Deliberately = सोच समझकर / सावधानी से / जान बूझ कर 
  5. Depression = मंदी / निराशा / उदासी 
  6. Designate = नामित / पदांकित करना / नियुक्त करना 
  7. Devaluation = अवमूलन / कीमत में कमी 
  8. Discourage = हिम्मत तोड़ना / हतोत्साहित करना 
  9. Drag = खींचना / घसीटना 
  10. Employ = नियुक्त करना / काम में लगाना
  11. Eventual = अंतिम / फलस्वरूप / संभावित 
  12. Exert = खींचना / बल लगाना / परिश्रम करना 
  13. Forex = विदेशी मुद्रा 
  14. Imply = सूचित करना / अर्थ निकालना
  15. Impose = थोपना / लागू करना / अधिरोपित करना 
  16. Inflow = भीतर की ओर बहाव
  17. Instance = उदाहरण / घटना / दृष्टान्त 
  18. Intervening = हस्तक्षेप करना / बीच में आना 
  19. Manipulator = अपनी बात मनवा लेने वाला / जुगाड़ू 
  20. Monetary = मुद्रा संबंधी / धन संबंधी 
  21. Penal = दण्डनीय / दण्ड देने वाला 
  22. Ploy = जोड़ तोड़ / कार्य / व्यवसाय / अभियान
  23. Porp up = उठाना / संभालना / सहायता देना 
  24. Regulate = नियंत्रण करना / नियमित करना 
  25. Retaliate = पलट कर हमला करना / बदला लेना 
  26. Retaliatory = प्रतिशोध / प्रतिकार 
  27. Sanction = दृढ करना / अधिकृत करना / प्रतिबन्ध   
  28. Shrink = सिकुड़ना / पीछे हटना 
  29. Significant = महत्वपूर्ण / सार्थक 
  30. Symbolic = प्रतीकात्मक / सांकेतिक 
  31. Tariff = कीमत / दर / शुल्क 
  32. Terrible = भयानक / डरावना / कठोर / भीषण 
  33. Uncertainty = अनिश्चितता / संदेह 
  34. Witness = गवाह / साक्षी 


TOPIC 2 – THE FORMS OF FEDERALISM IN INDIA

  1. Adjoining = समीपस्थ / पास का / साथ लगा हुआ 
  2. Administer = शासन करना / प्रबंध करना 
  3. Allocation = आबंटन / बंटवारा / निर्धारण / विनियोजन 
  4. Alter = परिवर्तन करना / बदलना / सुधार करना  
  5. Alternative = वैकल्पिक / विकल्प 
  6. Asymmetric = असममित 
  7. Autonomous = स्वायत्त / स्वशासी / स्वराज्य के अधीन 
  8. Autonomy = स्वराज्य / स्वशासित 
  9. Cadre = ढांचा / संवर्ग 
  10. Cease = रोकना / बंद करना / समाप्त करना 
  11. Co – extensive = सह विस्तृत / समकालीन 
  12. Concern = चिंता / मामला / सम्बन्ध       
  13. Concurrence = सहमति / एकचित्तता 
  14. Concurrent = समवर्ती / संगामी 
  15. Confer = प्रदान करना / सम्भाषण करना / विचार विमर्श करना 
  16. Conflict = झगड़ा / टकराव / संघर्ष 
  17. Constituent = घटक / अव्यव
  18. Consultation = परामर्श / मंत्रणा / विमर्श / सम्मति लेना 
  19. Context = सन्दर्भ / प्रसंग / विषय  
  20. Contiguous = पास का / निकटस्थ / समीपस्थ 
  21. Convention = सम्मेलन / अभिसमय / परंपरा / समझौता / विशेष अवसर पर बुलाई गई सभा 
  22. Coordinate = समायोजन करना / समन्वित करना 
  23. Debate = वाद विवाद / विचार विमर्श
  24. Decentralization = विकेन्द्रीकरण 
  25. Demotion = पदावनति / पद घटाना
  26. Discharge = निर्वाह करना / मुक्ति / रिहाई 
  27. Discretionary = विवेकाधीन 
  28. Empower =  शक्ति देना / अधिकार देना / समर्थ बनाना
  29. Equitable = यथार्थ / उचित / न्यायसंगत 
  30. Erstwhile = भूतपूर्व / पहले का 
  31. Essence = सार / सारांश / तत्व / निष्कर्ष 
  32. Establish = स्थापित करना / सिद्ध करना 
  33. Ethnicity = जातीयता 
  34. Executive = कार्यकारी / शासनात्मक 
  35. Existence = अस्तित्व / मौजूदगी 
  36. Expenditure = व्यय / खर्च 
  37. Extent = विस्तार
  38. Federalism = संघवाद / संघ का अनुमोदन करना 
  39. Foremost = सबसे महत्वपूर्ण / सर्वाधिक / अग्रगण्य 
  40. Framework = रूपरेखा / संरचना
  41. Governance = अधिकार / शासन / शासन प्रणाली 
  42. Grant = अनुदान / उपहार / मानना / स्वीकार करना / दान 
  43. Incorporate = सम्मिलित करना / इकठ्ठा करना / शामिल करना 
  44. Invoke = बुलाना / आमंत्रित करना 
  45. Legislation = विधान / विधि निर्माण / कानून 
  46. Legislative = विधायी / विधान का / विधान सम्बन्धी 
  47. Operative = कार्यकारी / क्रियाशील 
  48. Override = अवहेलना करना / अध्यारोहण / स्वचलित प्रक्रिया को निरस्त करके अपने नियंत्रण में लाना 
  49. Plenary = परिपूर्ण / विस्तृत 
  50. Prescribe = आदेश देना / व्यवस्था करना / नियत करना / औषध निर्देशन 
  51. Preserve = रक्षित / रक्षा करना 
  52. Principality = रियासत / राज्य 
  53. Privilege = विशेषाधिकार / सुविधा
  54. Province = प्रान्त / प्रदेश / देश 
  55. Provision = प्रावधान / नियम / धारा / व्यवस्था 
  56. Purview = क्षेत्र / सीमा / कार्यक्षेत्र / अभिप्राय 
  57. Regulate = नियंत्रण करना / नियमित करना 
  58. Residuary = अवशिष्ट / शेष का / बचत का 
  59. Resource = संसाधन / साधन / उपाय 
  60. Significant = महत्वपूर्ण / सार्थक 
  61. Sovereign = सर्वश्रेष्ठ / प्रधान / उत्तम / सार्वभौम 
  62. Superintendence = जिम्मेदारी / देख रेख / संचालन / प्रबंध 
  63. Territory = देश / प्रदेश / भूमि / इलाका / क्षेत्र  
  64. Tribunal = न्यायाधिकरण / न्यायलय
  65. Unitary = एकात्मक / एकिक / इकाई संबंधी 
  66. Unprecedented = अभूतपूर्व / बेमिसाल 
  67. Vest = निहित होना
  68. Vocational = व्यवसायिक / पेशेवर 


TOPIC 3 – WHAT IS THE FIGHT BETWEEN ISL AND I-LEAGUE ABOUT?

  1. Agreement = समझौता / अनुबंध / सहमति 
  2. Albeit = तथापि / यद्यपि 
  3. Allege = आरोप लगाना / तर्क करना 
  4. Alongside = साथ साथ / पास पास 
  5. Amid = संबंध में / मध्य में / के दौरान 
  6. Aspect = पहलु / स्वरुप 
  7. Assuage = कम करना / शांत करना / धीमा करना 
  8. Attribute = गुण / विशेषता 
  9. Borne = जनित 
  10. Boycott = बहिष्कार करना 
  11. Collaboration = सहयोग / सहभागिता 
  12. Comply = पालन करना / मानना / स्वीकार करना
  13. Concurrently = समवर्ती / साथ साथ / सामानांतर रूप से 
  14. Contractual = संविदात्मक / समझौते के तौर पर / नियमपत्र संबंधी / ठेका संबंधी 
  15. Convince = स्वीकार कराना / मनाना / विश्वास दिलाना 
  16. Cooperate = सहयोग / सहायता करना / मिलकर काम करना 
  17. Covet = चाहना / अभिलाषा करना / लोभ करना 
  18. Disruptive = हानिकारक / तबाह करने वाला 
  19. Dissipate = नष्ट करना / गायब हो जाना / छितराना 
  20. Ditch = तोड़ना / छोड़ना / खाई बनाना / नाला / गड्ढा 
  21. Dodge = चकमा देना / बचना 
  22. Elevate = ऊपर उठाना / दर्जा बढ़ाना / पदोन्नति करना 
  23. Elite = विशिष्ट वर्ग / उच्च वर्ग / कुलीन
  24. Establish = स्थापित करना / सिद्ध करना 
  25. Existence = अस्तित्व / मौजूदगी 
  26. Feature = लक्षण / दिखाना / पेश करना
  27. Flock =झुण्ड / एकत्र होना / समुदाय 
  28. Franchise = मताधिकार / विशेष अधिकार / राय देने का अधिकार / विशेष विक्रय अधिकार 
  29. Genesis = उत्पत्ति / जन्म / प्रारम्भ 
  30. Glitzy = भड़कीला / अति चमकदार 
  31. Grant = अनुदान / उपहार / मानना / स्वीकार करना / दान 
  32. Grouse = गुनगुनाना / बड़बड़ाना / शिकायत  करना / मैल 
  33. Grudgingly = अनिच्छापूर्वक 
  34. Hefty = हट्टा कट्टा / पुष्ट / भारी 
  35. Inception = शुरुआत / आरम्भ 
  36. Intervention = हस्तक्षेप / व्यवधान / बीच बचाव 
  37. Irk = थकाना / सताना / गुस्सा दिलाना 
  38. Messy = गंदा / मैला / अव्यवस्थित 
  39. Miffed = नाराज़ / परेशान / गुस्से में / चिढ़ा हुआ 
  40. Obligation = कर्त्तव्य / आभार / उपकार 
  41. Overhaul = कायापलट करना / जीर्णोद्धार करना 
  42. Petition = याचिका / अर्ज़ी / प्रार्थना
  43. Precede = पूर्वकालीन / पूर्ववर्त्ती / अग्रगामी 
  44. Premier = प्रधान / मुख्य / प्रथम 
  45. Probe = जांच / छानबीन 
  46. Rebel = विद्रोही / राजद्रोही / बागी
  47. Recognize = पहचानना / प्रकट करना / मान्यता देना 
  48. Regulation = नियंत्रण / नियमन / नियमित करना 
  49. Relegate = बाहर निकाल देना / पीछे करना / हटा देना 
  50. Reveal = प्रकट करना / प्रकाशित करना / प्रत्यक्ष करना 
  51.  Sanction = मंजूरी / प्रतिबन्ध 
  52. Squad = दल / दस्ता / समूह 
  53. Subsidiary = सहायक / अतिरिक्त / मददगार 
  54. Substantially = मूलतः / वस्तुतः / मजबूती से 
  55. Threaten = डराना / धमकाना / जोखिम में डालना 
  56. Transition = संक्रमण / परिवर्तनकाल / गुज़रना 
  57. Tussle = संघर्ष